Κλάδεµα καστανιάς, κλάδεμα διαμόρφωσης, κλάδεμα καρποφορίας

Το κλάδεµα είναι το Α και το Ω στις δενδροκοµικές καλλιέργειες. Μία από τις πιο σηµαντικές εργασίες, που ποτέ δεν θα πρέπει να αµελούνται ή να υποτιµούνται. Με το κλάδεµα εξασφαλίζουµε την ταχύτερη δυνατή ανάπτυξη του, το επιθυµητό σχήµα του δέντρου, την γρήγορη είσοδο στην καρποφορία, την συνεχή και εξασφαλισµένη καρποφορία, το µεγάλο µέγεθος των καρπών, την αποφυγή ασθενειών και εντόµων (καλός αερισµός της κόµης), διευκολύνεται η κίνηση των µηχανηµάτων (για την εκτέλεση των καλλιεργητικών εργασιών και της µηχανικής συλλογής).
Το σωστό κλάδεµα διαµόρφωσης, σε συνδυασµό µε µια επιµεληµένη καλλιέργεια και κατάλληλη λίπανση, εξασφαλίζει είσοδο στην καρποφορία από τον 4 ως 6 χρόνο και σταθερά υψηλή παραγωγή σε όλη την παραγωγική ζωή του δέντρου.  Στην αντίθετη περίπτωση το δέντρο δεν δίνει αξιόλογη παραγωγή πριν το 15ο έτος, πράγµα που είναι τελείως απαράδεκτο για την οικονοµικότητα µιας συστηµατικής φυτείας.
Κλάδεµα διαµόρφωσης
Από τα διάφορα συστήµατα διαµόρφωσης, το πιο ενδεδειγµένο για την καστανιά, είναι το κυπελλοειδές.
Τεχνική διαµόρφωσης κατά το κυπελλοειδές  σχήµα
Επειδή τα περισσότερα εµβολιασµένα δέντρα της καστανιάς έχουν ύψος 0,60- 1,00 µ. η διαµόρφωση τους σε κύπελλο γίνεται µε τον ακόλουθο τρόπο:
• Πρώτο έτος: Κατά την διάρκεια του χειµώνα, µετά την φύτευση του δέντρου δεν γίνεται καµία επέµβαση. Επεµβαίνουµε µόνο κατά την διάρκεια της άνοιξης (Μάιο-Ιούνιο) και κορυφολογούµε όλους τους πλάγιους βλαστούς µετά το δεύτερο ή τρίτο φύλλο ώστε να ευνοηθεί η αύξηση του στελέχους σε ύψος.
• ∆εύτερο έτος: Κατά το χειµώνα αφαιρούνται όλοι οι κορυφολογηµένοι πλάγιοι βλαστοί και κορυφολογείτε το κύριο στέλεχος σε ύψος 1,20-1,50 µ. περίπου. Κατά το καλοκαίρι (Ιούνιος) από την νέα βλάστηση επιλέγονται οι βραχίονες που πρόκειται να διατηρηθούν και όλοι οι άλλοι κορυφολογούνται στο τρίτο φύλλο.
•   Τρίτο έτος: Το χειµώνα αφαιρούνται όλοι οι βλαστοί εκτός από τους 3-4 που επιλέχθηκαν σαν βραχίονες. Οι τελευταίοι πρέπει να είναι οµοιόµορφα κατανεµηµένη γύρω από τον κορµό και να βρίσκονται σε απόσταση10-15 cm ο ένας από τον άλλο. Η γωνία πρόσφυσης τους µε τον κορµό, πρέπει για µεγαλύτερη σταθερότητα να είναι γύρω στις 30-40ο. Οι βραχίονες επιβραχύνονται στα 2/3 του µήκους τους ώστε την επόµενη άνοιξη να υποκινηθεί ο σχηµατισµός υποβραχιόνων.
•   Τέταρτο έτος: Κατά το χειµώνα αφαιρούνται όλοι οι βλαστοί που βρίσκονται στο εσωτερικό του κυπέλλου και αυτοί που µπλέκονται µεταξύ τους. Από τους υποβραχίονες που σχηµατίστηκαν επιλέγονται οι καλύτεροι (2 ως 3 ανά βραχίονα) που κορυφολογούνται σε εξωτερικό πλάγιο οφθαλµό ενώ οι υπόλοιποι αφαιρούνται από την βάση τους. Στο στάδιο αυτό (επιλογή υποβραχιόνων) το κλάδεµα διαµόρφωσης του δέντρου έχει τελειώσει. Τα επόµενα 2-3 χρόνια οι επεµβάσεις που γίνονται αφορούν την αφαίρεση όλων των λαίµαργων καθώς και των βλαστών που δεν έχουν κατάλληλη θέση.
Αν το ύψος του δέντρου κατά την φύτευση ξεπερνά το 1,20-1,50 cm, τότε όπως είναι ευνόητο το κορυφολόγηµα γίνεται κατά την φύτευση και έτσι η διαµόρφωση του σχήµατος γίνεται ένα χρόνο νωρίτερα.
Κλάδεµα καρποφορίας
Η καλύτερη εποχή για το κλάδεµα της καστανιάς, είναι το δίµηνο Φεβρουαρίου- Μαρτίου.
Το κλάδεµα καρποφορίας σε γενικές γραµµές πρέπει να έχει σαν στόχο την αποµάκρυνση:
– Κάθε βλαστού ή βραχίονα που τείνει να καταστρέψει το σχήµα του δέντρου.
– Των βλαστών που βρίσκονται στο εσωτερικό του δέντρου και εµποδίζουν την είσοδο του φωτός.
– Των καχεκτικών βλαστών που συνήθως ξεραίνονται.
– Των νεκρών βλαστών.
– Των βλαστών που κάµπτονται προς το έδαφος και παρεµποδίζουν την εκτέλεση των καλλιεργητικών εργασιών.
– Των βλαστών και των υποβραχιόνων που αλληλοµπλέκονται.
Ειδικότερα όµως λόγω της έντονης ακροτονίας της καστανιάς, επιβάλλεται παράλληλα να γίνεται κάθε δύο χρόνια ένα αυστηρό κλάδεµα επαναφοράς.
Στην καστανιά η ανανέωση του καρποφόρου ξύλου πραγµατοποιείτε κυρίως από τους 1-2 µικτούς ανθοφόρους οφθαλµούς της κορυφής του ετήσιου βλαστού.

Για να αποφεύγεται εποµένως η δηµιουργία απογυµνωµένων µακριών βλαστών οι οποίοι επιπλέον συνεχώς εξασθενούν και από ένα στάδιο και µετά καθίστανται άκαρποι, συνιστάται κάθε 2-3 χρόνια µια αυστηρή επιβράχυνση τους (αφαίρεση ξύλου µέχρι ηλικίας 3-4 ετών) ώστε να υποκινηθεί ο σχηµατισµός νέων και εύρωστων βλαστών.